İş Hukuku | İş Hukuku Kapsamı

İş hukuku genel olarak işçi ve işveren haklarını koruma kapsamında ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda, işçi ücretleri, işçi sendikaları, çalışma koşulları, işveren ve işçi ilişkileri gibi konuları ele alan bir hukuk dalıdır. İstanbul iş hukuku, hukuk içerisinde Kara Avrupası hukuk sistemleri ile kendini göstermektedir.

Asli mahkeme veya asliye hukuk mahkemelerinde bulunan iş mahkemelerinden ortaya çıkan bir alandır. Burada genel konuların belirlenmesi için komisyonlar oluşturulur. Bununla birlikte sendikalar yasal olan hakları koruma altına almaya çalışır.

Sürekli koruma koşulu taşır. Zira bu koşul genel kapsam içerisinde işçi sendikaları ve işveren işçi ilişkileri genelinde inceleme ve koruma gerektiren hukuk dalı olduğunu niteler.

 

İş Hukuku

İşçi ve işveren haklarını konu olarak ele almaktadır. Bir nevi işveren ve işçi arasında her türlü uyuşmazlığı ve sorunları kanun hükmü ile adaletli bir şekilde çözüme kavuşturmak için ortaya çıkar. Çıkan uyuşmazlık ve sorunlar iş mahkemelerinde çözüme kavuşturulur.

İş kanunu 1745 sayılı kanunda geçen işçi ücretleri, çalışma karşılığı olarak aldığı en az olan asgari ücretin doğru verilip verilmediği ve iş yeri sözleşmesinde geçen hükümlerin uygulanıp uygulanmadığı gibi ve buna benzer daha pek çok konuyu ele alır.

Öte yandan İş ve İşçi Bulma Kurumu, SGK gibi kurumlar ve dernekler ile olan ilişkileri düzenleyen ve uyulması gereken kuralları bütünler. Ayrıca iş hukuku, bireysel ve toplu iş hukuku olmak üzere iki çerçeveden incelenir.

 

Bireysel İş Hukuku

Genellikle işçi sayısının genele göre daha az olan küçük işletmelerde yaşanan; işçi ve iş veren arasındaki sorunları yani uyuşmazlıklar, işçinin davranış bozuklukları, her iki taraftan birinin işçi sözleşmesine uymaması yani iş sözleşmesinde yanan ihlal ve iş görmeme gibi konuları ve durumları kanunlar çerçevesinde düzenler.

 

Toplu İş Hukuku

Genellikle işçi sayısının genele göre daha çok olan büyük işletmelerde işveren ve işçi tarafından toplu bir temsili grup yani sendikalar büyük işletmelerde uygulanır. Toplu olan iş sözleşmeleri için menfaat ve hak uyuşmazlıklarına çözüm için genel olarak lokavt, grev, hakem kuralları ve arabuluculuk gibi konuları ele almaktadır.

İki çerçeveden ele alınan konular bu şekildedir. Ayrıca iş hukuku problemlerinin çözümleri için “İşçi” “işveren” İşveren vekili” ve alt veren” terimleri bilinmesi gerekir.

 

İşçi

4857 sayılı iş hukuku ve kanununda “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan veya çalıştırılan her kimse işçidir.” Öte yandan herhangi bir kimseyi işçi olarak görmek için herhangi bir işverene ait kurum ya da kuruluşlar aracılığı ile çalışıyor olması gerekmemektedir. Zira bu durumu mecburi değildir.

Öte yandan bununla birlikte işçi teriminin oluşabilmesi için geçerli olan ilk kural, hizmet sözleşmesinin yaş, ehliyet gibi bütün açılardan geçerli olması gerekecektir. İşçi hizmet sözleşmesi gereği herhangi bir rütbe içerisinde işverenin belirleyeceği bir işte çalışması gerekir.

Belirtilen bu çalışma bedeni çalışma ya da fikri faaliyet şekillerinde olabilir. Ayrıca iş kanunu gereği ücreti karşılığı çalışan her kesim birey işçi olarak kabul edilir. Hizmet sözleşmesinin ana konusu ücrettir. İş hukuku gereği herhangi biri bir iş yerinde işinin karşılığında bir ücret alıyorsa o içi olarak sıfatlandırılır. 

Ücret, ilke olarak bakıldığında hizmet sözleşmesinin olmazsa olmazıdır. Zira ücret belirli değilse hizmet sözleşmesi mümkün olmayacaktır.

İşveren

İşveren bireysel İstanbul iş hukuku konuları içerisinde yer almaktadır. Bir işçi sözleşmesinin içerisinde yer alan; işçi çalıştıran gerçek ya da tüzel kişi yahut tüzel kişiliği oluşturulmamış kuruluşlar ve kurumlara işveren ismi verilmektedir. İşveren adi bir ortaklık olabilir ancak bununla birlikte birden fazla kişiyi de kapsayabilir. Aynı zamanda tek kişi olarak ta hizmet verebilmektedir.

İşveren Vekili

İş kanunun 2.maddesi gereği “İşveren adına yol yürüyen ve iş yerinin, işletme yöneticisinin altında hizmet eden herkes işveren vekilidir. İşveren vekilinin bu sıfatlara karşın yükümlülüklerine ve işlemlerden doğacak mesuliyetten işveren sorumlu olacaktır.

Öte yandan işveren vekili işverenin belirlediği ya da belirleyeceği sınırlar çerçevesinde işvereni temsil edebilir. İş hukuku işveren vekili adına işletmeye belirli işleri yaparak işçilere karşı sorumluluklarını yerine getirebilir. Fakat organizasyonun yapısına ve işin niteliğine göre işveren tarafından yetkisi sağlanır.

İşveren vekili genellikle işletme çeşitlerinde, personel müdürü, fabrika müdürü, ustabaşı ve genel müdür gibi yetkiler dahilinde sıfatlar alır. İşveren vekilinin sahip olduğu yetki sınırları içerisinde işçilere karşı işveren adına yapacağı hak ihlalleri ve olumsuz işler hukuk dalı çerçevesinde işverenin hanesine yazılır.

Ancak yetkisiz bir şekilde yapılabilecek her türlü eylemden işveren sorumlu tutulmayacaktır.

Alt İşveren

Alt işverenler genelde herhangi bir işverenden yürütülen hizmet ya da mal üretimine karşılık olarak yardımcı işlerde görev alır. Asıl olan işin büyük bölümünde işletme için ara sıra teknolojik sebeplerle uzmanlık isteyen işlerde yer alır. İstanbul Anadolu Yakası İş hukuku çerçevesinde alt işveren ve işveren arasında oluşan bağ kuvvetli olması gerekir. Bunun gibi ve benzeri işler için görevlendirildiği işçilerin sadece belirli iş yerinde aldığı işte çalıştırılır. Ayrıca tüzel kişi yahut tüzel kişi olmayan kuruluşları ifade etmektedir.